11.11.2013. Proces byłego ministra edukacji, Mahmouda Tarawally, oskarżonego o gwałty, a skazanego po zeznaniach 24-letniej studentki uniwersytetu w Freetown, wywołał dyskusję dotyczącą przemocy seksualnej w Sierra Leone. Tylko w pierwszych ośmiu miesiącach roku 2013 zanotowano tyle przypadków przemocy domowej wobec kobiet oraz gwałtów co w całym roku 2012. Liczba ta osiągnęła poziom 6500 incydentów.
Szacuje się, że liczba ta może być jeszcze wyższa, a wielu sprawców pozostaje bezkarnych, ponieważ często ofiary decydują się na milczenie. Według ekspertów wysoki poziom przemocy seksualnej w tym państwie ma swoje korzenie w krwawej wojnie domowej w latach 1991-2002, podczas której wiele kobiet oraz dzieci było tzw. „seksualnymi niewolnikami”. To doprowadziło z kolei do załamania się struktur społecznych, skutkiem czego wielu ludzi odpowiedzialnych za tamte wydarzenia pozostaje bezkarnych po dzień dzisiejszy.
Bezkarność wydaje się być podstawowym problemem w walce z przemocą seksualną w Sierra Leone. Z 6591 zgłoszonych jak do tej pory w roku 2013 przypadków przemocy domowej oraz przemocy na tle seksualnym, tylko około 6% spraw zakończyło się skazaniem sprawców. Ponadto ofiary często boją się zgłaszać na policję. Jest to spowodowane kilkoma czynnikami. Przede wszystkim dla wielu kobiet mieszkających na prowincji koszt dotarcia do odpowiednich służb jest zbyt wysoki. Dodatkowo, ofiary często pozostają w zależności rodzinnej bądź finansowej od swoich prześladowców (dużą rolę odgrywa często młody wiek ofiar). Ponadto, sam fakt zgłoszenia gwałtu kończy się w wielu przypadkach stygmatyzacją, zarówno ze strony członków rodziny, jak i społeczeństwa czy mediów. Po części wynika to z tradycyjnego podejścia do roli kobiety, ale w dużej mierze jest również spowodowane brakiem opieki psychologicznej oraz postępowania służb zarówno wobec ofiar, jak i świadków takich wydarzeń. Sprawę pogarsza fakt, że większość procesów ma charakter publiczny, co czyni z kobiet ofiary nie tylko gwałtu, czy przemocy, ale i niechęci oraz docinek, a to zniechęca wiele z nich do podjęcia współpracy z wymiarem sprawiedliwości.
W odpowiedzi na sytuację kobiet w Sierra Leone, Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju (UNDP) rozpoczął kampanię społeczną mającą zwiększyć świadomość dotyczącą skali przemocy, ale i możliwości dochodzenia sprawiedliwości przez same zainteresowane. Na skutek akcji, niektóre z sądów wydłużyły swój tydzień pracy do soboty, przeznaczając ostatni dzień na rozpatrywanie spraw związanych z przemocą domową oraz przemocą seksualną. Przyniosło to już pierwsze wymierne efekty - 70% sobotnich procesów kończy się skazaniem sprawców. W sumie w roku 2013, 399 osób zostało skazanych za przestępstwa na tle seksualnym oraz w sprawach dotyczących przemocy domowej, podczas gdy jeszcze w roku 2012, liczba ta osiągnęła poziom zaledwie 152 wyroków skazujących. Dodatkowo, trening dla policyjnych rekrutów został rozszerzony o standardowe procedury postępowania wobec sprawców oraz ofiar przemocy na tle seksualnym.
Na podstawie: irinnews.org; undp.org
Zdjęcie za: commons.wikimedia.org
Marta Antosz
