21.06.2011. Do czwartkowego zamachu w stolicy Nigerii przyznała się islamska bojówka Boko Haram, która walczy o obalenie rządu i stworzenie państwa wyznaniowego. Przedstawiciele tej grupy wyznają bardzo radykalną wersję islamu, która za zakazane dla muzułmanów uznaje jakiekolwiek zaangażowanie polityczne czy aktywność społeczną związaną z zachodnim społeczeństwem, wliczając głosowanie w wyborach, noszenie koszul czy świecką edukację.
Według członków Boko Haram Nigeria jest rządzona przez niewiernych, nawet gdy na jej czele stał muzułmański prezydent. Nazwa grupy została jej nadana przez mieszkańców Maiduguri, gdzie bojówka ma swoją siedzibę. W wolnym tłumaczeniu z języka Hausa oznacza: „zachodnia edukacja zakazana”. Pierwotna nazwa to Jama'atu Ahlis Sunna Lidda'awati wal-Jihad, czyli:"Ludzie oddani propagowaniu nauczania Proroka i dżihadu”.
Powszechna, świecka edukacja jest problemem w Nigerii już od 1903 roku. Elity muzułmańskie nie uważają jej za priorytet, a szkoły rządowe określają, jako „zachodnie”, co wskazuje na ich wyraźną negację. W 2002 roku charyzmatyczny, islamski przywódca, Mohammed Yusuf (na zdjęciu), założył kompleks religijny składający się z meczetu i szkoły. Wielu muzułmanów z całego regionu, nie tylko Nigerii, ale też sąsiednich krajów, zapisywało swoje dzieci do tej szkoły, ale Boko Haram nie było zainteresowane jedynie sferą edukacji. Ich celem politycznym jest przekształcenie Nigerii w państwo islamskie, a szkoła stała się naturalnym miejscem rekrutacji bojowników.
Boko Haram – najważniejsze fakty
2002 – Początek działalności
2009 – Setki zabitych w ataku na posterunek policji w Maiduguri
2009 – Lider Boko Haram Mohammed Yusuf ujęty przez armię, przekazany policji i znaleziony martwy
wrzesień 2010 – Uwolnienie setek skazanych z więzienia w Maiduguri
grudzień 2010 – Zbombardowanie Jos, 80 zabitych; oskarżenie o noworoczny atak na koszary wojskowe w Abudży
2010-2011 – Dziesiątki zabitych w strzelaninach w Maiduguri
maj 2011 – Bombardowania kilku budynków państwowych po wyborach prezydenckich
czerwiec 2011 – Atak na kwaterę główną policji
Po zabiciu przywódcy grupy - Mohammeda Yusufa w 2009 roku, sugerowano koniec tej organizacji. Obecnie, po ataku na siedzibę główną policji, Boko Haram pokazała, że daleko im do zakończenia działalności. Mało prawdopodobne, by zagrożenie jakie stwarzają przestało mieć znaczenie. Zubożała, północna część kraju już wcześniej miała wiele przypadków podobnych grup. Komentatorzy twierdzą, że zagrożenie zniknie jedynie wtedy, gdy rząd upora się z ograniczeniem chronicznej biedy i zbuduje system edukacji, który zdobędzie poparcie lokalnych muzułmanów.
W podobny sposób powstają i radykalizują się różnego rodzaju grupy terrorystyczne na całym świecie. Zamknięcie w małym środowisku, grupa rówieśnicza podzielająca radykalne poglądy i charyzmatyczny przywódca, pełniący rolę swoistego guru, to jedna strona procesu prowadzącego do tworzenia się takich grup. W ten sposób powstała na przykład Rote Armee Fraktion w Niemczech. Drugą stronę stanowi fatalna sytuacja ekonomiczna i głębokie podziały społeczne (w przypadku Nigerii chrześcijańskie, bogate Południe i muzułmańska, biedna Północ). Ta druga grupa czynników miała ogromny wpływ na eskalację konfliktu w Irlandii Północnej. Na przełomie XX i XXI wieku grupy terrorystyczne niezwykle często powstają w kontekście tych czynników. Tym bardziej alarmująca staje się ostatnia aktywność Boko Haram.
Na podstawie: https://www.bbc.co.uk/news/world-africa-13809501
Zdjęcie za: https://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/8182289.stm
Na temat współczesnego terroryzmu w socjologicznym ujęciu: Steven Vertigans, Terrorism and Societies, Londyn 2008.
Anna Kucharska
