15.05.2013. Brytyjski rząd rozpoczął negocjacje odszkodowań dla tysięcy Kenijczyków, którzy ucierpieli w czasie trwania powstania Mau Mau. Próba rozliczenia brytyjskich władz kolonialnych z przestępstw popełnionych względem państw wchodzących w skład Brytyjskiego Imperium Kolonialnego stała się przyczyną ożywionej dyskusji medialnej.
Odtajnione dokumenty ogromnego archiwum z czasów kolonialnych rzucają nowe światło na panowanie brytyjskie, nie tylko w Kenii, ale i w całym Imperium. Powstanie Mau Mau, trwające w latach 1952-1957, było prawdopodobnie najbardziej krwawym konfliktem, w jakim władze brytyjskie brały udział. Dokumenty wykazały, iż starsi kolonialni urzędnicy dopuszczali się przerażających nadużyć wobec więźniów przetrzymywanych w obozach, powstałych w czasie trwania powstania. Tysiące ludzi, według szacunków, od 80 – 300 tys., którzy znaleźli się
w obozach zostało poddanych nieludzkim torturom. W jednym z nielicznych postępowań wobec oprawców sędzia Arthur Cram porównał metody stosowane w obozach, stworzonych przez Brytyjczyków, do tych którymi posługiwało się Gestapo. Szacuje się, że podczas konfliktu, po obu walczących stronach śmierć poniosło nawet 30 tys. osób.
Po tym jak opinia publiczna zaczęła podawać coraz więcej szczegółów będących efektem rozmów rządowych prawników z weteranami Mau Mau, Foreign & Commonwealth Office (FCO) uznało potrzebę debaty na temat przeszłości Wielkiej Brytanii - ,,jest trwałą cechą naszej demokracji, że jesteśmy gotowi aby uczyć się z naszej historii”. FCO jest świadome, że wypłata odszkodowań dla weteranów Mau Mau, może pociągnąć za sobą lawinę roszczeń z innych brytyjskich kolonii, co może kosztować brytyjskich podatników miliony funtów. Podobne roszczenia wobec Wielkiej Brytanii mogą być wysuwane przez osoby uwięzione podczas powstania w kolonii Aden, w 1960 roku, która jest obecnie częścią Jemenu, czy też byłych więźniów Gujany Brytyjskiej, obecnie Gujany w Ameryce Południowej.
W Nairobi, Kenijska Komisja Praw Człowieka przygotowała listę około 50 tys. osób – weteranów Mau Mau – która zostały potwierdzone przez komisję rządową. Wykaz ten został podzielony na pięć kategorii. Jak powiedział George Morare, starszy oficer Komisji, odszkodowania będą wypłacane dla członków tylko jednej kategorii, którzy ,,mogą wykazać, że doznali obrażeń ciała lub ciężkich uszkodzeń ciała, takich jak kastracja czy gwałt”. Tom Mboya, były doradca polityczny Brytyjskiej Wysokiej Komisji w Nairobi, obecnie działający na rzecz praw obywatelskich w Kenii w organizacji Inuka stwierdził, że symbolicznie, wypłata odszkodowań przez rząd brytyjski, może pomóc młodemu pokoleniu Kenijczyków w zrozumieniu roli jaką odegrało powstanie Mau Mau w odzyskaniu niezależności przez kraj.
Na podstawie: guardian.co.uk
Zdjęcie za: gettyimages.pl
Urszula Róg
