22.10.2013. W ostatnich latach coraz większym zainteresowaniem wśród inwestorów na całym świecie, w tym w Afryce, cieszą się instrumenty oparte na prawie islamskim. Korzystając z rosnącego popytu, coraz więcej państw afrykańskich decyduje się na emisję obligacji islamskich (sukuk). W ostatnim czasie swoich pierwszych emisji sukuk dokonały Nigeria i Senegal. Wartość światowego rynku sukuk szacowana jest na 100 mld USD.
Państwa kontynentu afrykańskiego coraz częściej wykazują zainteresowanie sukuk, czyli obligacjami emitowanymi na gruncie prawa islamskiego. Rosnąca liczba emisji sukuk związana jest z chęcią pozyskania przez państwa afrykańskie inwestorów z krajów islamskich. Globalnie, roczna wartość emisji sukuk przekracza 100 miliardów USD.
Jeszcze do niedawna obligacje islamskie nie cieszyły się zbyt dużym zainteresowaniem w państwach afrykańskich, pomimo że na Czarnym Lądzie żyje ponad 400 milionów muzułmanów. Emisji sukuk (na relatywnie niewielkie sumy i z krótkim terminem do wykupu) dokonywały sporadycznie takie państwa jak Sudan czy Gambia.
Sytuacja zmieniła się na początku października, gdy emitentem obligacji islamskich – po raz pierwszy w historii – została Nigeria, a dokładniej jej południowo-zachodni stan Osun. Wartość przeprowadzonej emisji 7-letnich obligacji zgodnych z prawem islamskim wynosiła 62 mln USD, a głównymi ich nabywcami były islamskie fundusze inwestycyjne. Kilka dni po Nigerii, emisji pierwszych sukuk dokonał także Senegal, ogłaszając jednocześnie, że w 2014 roku plany emisyjne tego kraju obejmują emisję obligacji islamskich o łącznej wartości 200 mln USD.
Rynek obligacji islamskich w Afryce nadal pozostaje w bardzo wczesnej fazie rozwoju. W opinii większości analityków, zanim sukuk zyskają szersze uznanie w krajach afrykańskich upłynie jeszcze przynajmniej kilka lat.
Podobnie było z „tradycyjnymi” obligacjami. Wyłączając RPA, pierwszych dużych emisji euroobligacji dokonały Ghana i Seszele odpowiednio w roku 2006 i 2007, ale dopiero w latach 2011-2012 mieliśmy do czynienia z „wysypem” emisji euroobligacji przez pozostałe kraje afrykańskie (Kenia, Kongo, Namibia, Nigeria, Rwanda, Senegal, Wybrzeże Kości Słoniowej, Zambia).
Poza obligacjami islamskimi, państwa afrykańskie coraz chętniej i w coraz większym stopniu wykorzystują także inne instrumenty finansowe zgodne z prawem szariatu służące finansowaniu projektów infrastrukturalnych, rozwojowi handlu czy zwiększaniu bezpieczeństwa żywnościowego.
Przykładowo, Islamski Bank Rozwoju za pośrednictwem instrumentów zgodnych z prawem islamskim współfinansuje budowę portu w Lekki w Nigerii (wartość udzielonej pożyczki wynosi 150 mln USD) oraz zapewnia środki (200 mln USD) na budowę elektrowni Kentira w Maroku.
Czym są sukuk?
Arabskie słowo sukuk jest liczbą mnogą od słowa sak, co oznacza "certyfikat". Struktura sukuk odbiega od tej znanej z „tradycyjnych” obligacji, gdyż w przypadku sukuk nie występują okresowe płatności w postaci kuponów, a jedynie zysk, w którym partycypuje nabywca certyfikatu lub inaczej, udział w aktywie (np. elektrowni), na wytworzenie którego pozyskiwane są środki z danej emisji sukuk.
na podstawie: africanbondmarkets.org, reuters.com
zdjęcie za: flicr.com
Wojciech Tycholiz
